Spiritualiteit en statistiek

Wanneer je met subjectieve Bayesiaanse statistiek, de enige goede vorm van statistiek zoals lezers van mijn boek “De Logica van Onzekerheid” weten, naar spiritualiteit kijkt dan vind je precies de vier vormen van spiritualiteit terug. Omdat niet iedereen “De Logica van Onzekerheid” heeft gelezen, geef ik eerst een supersnel overzicht van subjectieve Bayesiaanse statistiek. Daarna laat ik de connectie zien met spiritualiteit.

Bij subjectieve Bayesiaanse statistiek is er alleen maar, precies zoals de naam zegt, de subjectieve waarschijnlijkheidsinschatting van een persoon. Aan de hand van alle kennis die iemand in zijn leven heeft opgedaan drukt hij de mate van onzekerheid over de toekomst uit in een waarschijnlijkheidsinschatting. Omdat elke persoon andere kennis in zijn leven opdoet, verschillen inschattingen onderling. Zo weten we niet of Ajax het komende seizoen kampioen gaat worden, maar aan de hand van alle kennis die jij als individu hebt over voetbal in het algemeen en Ajax in het bijzonder maak je een eigen subjectieve persoonlijke waarschijnlijkheidsinschatting.

Er is geen mogelijkheid om dit subjectieve standpunt te overstijgen en tot werkelijke intersubjectiviteit, standpunten die het individu overstijgen, te komen, maar er is wel vaak een convergentie van waarschijnlijkheidsinschattingen. Met convergentie wordt bedoeld dat mensen zo’n beetje allemaal dezelfde inschatting maken. Een goed voorbeeld is de zwaartekracht. Met subjectieve Bayesiaanse statistiek in de hand weten we dat het geen absolute zekerheid is dat de zwaartekracht bestaat, maar bijna iedereen zal vinden dat het zeer waarschijnlijk is dat als een appel uit de boom valt de appel naar de aarde valt en niet naar de maan. Omdat we zo’n beetje allemaal tot dezelfde inschatting komen, is er een convergentie van inschattingen. Maar omdat onze inschatting allemaal gedaan worden aan de hand van heel andere levenskennis is er geen intersubjectiviteit.

Voor spiritualiteit betekent dit het volgende. Mensen die mijn gratis rapport over gezonde spiritualiteit hebben opgevraagd weten dat ik een model hanteer waarin er slechts vier vormen van spiritualiteit zijn. Onder alle duizenden mensen die dit model hebben gezien, is er nog nooit iemand geweest die een vijfde vorm heeft bedacht. Dus ik acht het zeer waarschijnlijk dat er slechts vier vormen van spiritualiteit zijn, te weten: wetenschap, religie, mystiek en magie.

Met subjectieve Bayesiaanse statistiek kan je dit standpunt, dat er slechts vier vormen van spiritualiteit zijn, nog eens extra onderbouwen en wel op de volgende manier:

1) Wetenschap
Laat ik voorop stellen dat er bij subjectieve Bayesiaanse statistiek geen wetenschap is, want wetenschap veronderstelt intersubjectiviteit. Bij subjectieve Bayesiaanse statistiek is er alleen de wetenschappelijke mening van een individuele wetenschapper. Alleen dit standpunt zorgt er al voor dat wetenschap geen religie wordt. Maar wanneer je gaat kijken in termen van waarschijnlijkheid dan geldt voor wetenschap dat:

a)  wetenschap gaat over waarschijnlijkheidsinschattingen van individuele wetenschappers die zeer waarschijnlijk zijn (>99.9%);
b) bij wetenschap is er veel convergentie van individuele wetenschappers.

In andere woorden: iets is alleen wetenschappelijk als het zeer waarschijnlijk is en heel veel mensen het daar over eens zijn. Revoluties binnen de wetenschap kan je om die reden beter zien als protowetenschap die pas wetenschap worden als er meer mensen ervan overtuigd raken. Ook duidelijk is dat de sociale wetenschappen geen wetenschap zijn omdat hun waarschijnlijkheidsinschatting veel te laag zijn.

2) Religie
Bij religie gaat het om zaken die als zeer onwaarschijnlijk worden ingeschat door indivuele wetenschappers of mensen met wetenschappelijke kennis, maar waarbij veel mensen het oneens zijn met deze inschatting. Dus:

a) religie gaat over wetenschappelijk gezien zeer lage waarschijnlijkheidsinschattingen;
b) bij religie is er weinig convergentie naar het wetenschappelijke standpunt.

Dus als bijvoorbeeld bij religie geclaimd wordt dat brood wordt getransformeerd in het lichaam van Jezus dan zijn er weinig individuele wetenschappers die daar een hoge waarschijnlijkheid aan toedichten. Tegelijkertijd zijn er echter wel veel mensen die het juist wel zeer waarschijnlijk achten. Vandaar dat er weinig convergentie is naar het wetenschappelijke standpunt. Andersom geldt dan ook: als er te weinig mensen het oneens zijn met het wetenschappelijke standpunt dan houdt de religie op te bestaan.

3) Mystiek
Bij mystiek gaat het om de persoonlijke spirituele ervaring van een individu. Voor het individu is die ervaring kennis die zijn waarschijnlijkheidsinschatting beïnvloedt. Dus voor mystiek geldt:

a) zeer hoge waarschijnlijkheidsinschatting van het individu, ook als het om de menig van een individuele wetenschapper gaat;
b) zeer weinig convergentie met andere wetenschappers.

Juist omdat het om een persoonlijke spirituele ervaring gaat kunnen andere mensen er vaak weinig mee. Zolang zij zelf die ervaring niet hebben gehad, zullen vele andere mensen van mening verschillen. Dus als een wetenschapper bijvoorbeeld mediteert en hij hierbij een bijzondere spirituele ervaring heeft dan geeft deze kennis hem redenen om persoonlijk het mystieke standpunt als zeer waarschijnlijk te achten. Dat is de reden waarom je met grote regelmaat wetenschappers spirituele standpunten hoort verkondigen om daarna hard te worden bekritiseerd door andere wetenschappers.

4) Magie
Bij magie ga je ervan uit dat je kan toveren, dat wil zeggen aan de hand van jouw wil de wereld veranderen. Er zijn maar heel weinig mensen die vandaag de dag nog in magie geloven om die reden geldt:

a) zeer lage waarschijnlijkheidsinschatting;
b) maar een zeer hoge convergentie.

In andere woorden: bijna niemand denkt dat je met magie iets kan en daar is bijna iedereen het met elkaar over eens. Bijvoorbeeld: er is bijna niemand die denkt dat hij lood echt kan omtoveren in goud. Laat staan dat wetenschappers dat zouden denken.

In een mooi tabel ziet de combinatie van waarschijnlijkheid en convergentie er als volgt uit:

Bij NLP Magick doen we natuurlijk lekker wel aan magie. Geenszins omdat we van mening van verschillen dat magie zeer onwaarschijnlijk is. Ook wij vinden dat magie zeer onwaarschijnlijk is. Toch maken we met NLP Magick het onwaarschijnlijke waar. Of falen we daar spectaculair mee. Het geheim is echter dat je meestal veel meer in je leven bereikt wanneer je een compleet onhaalbaar en irreeël plan voor slechts 10% verwezenlijkt dan dat je een haalbaar en realistisch plan voor 100% waar maakt.